Ontspoorde Mantelzorg?
Mantelzorg staat enorm in de belangstelling, en ik ben mantelzorgmakelaar. Mijn interesse was dan ook direct gewekt toen ik de kop “Mantelzorger pinde soms duizenden euro’s per dag” in de krant zag staan. Wat kan daarvan de reden zijn geweest? Mantelzorgers worden immers niet betaald voor hun zorg. Dus? “Diefstal” was het volgende woord, en de zin daarna luidde: “Een man (63) deed niet alleen klusjes voor een oude vrouw, hij maakte haar ook 170.000 euro afhandig.” Sensatie! De man had in 2015 bij de vrouw aangebeld om te vragen of ze nieuwe, veilige sloten nodig had. Zo verdiende hij al 35 jaar zijn geld. Van het ene klusje kwam het andere, zij voerden lange gesprekken en er ontstond een vriendschap. De vrouw van in de negentig gaf hem haar bankpas mee om boodschappen en benzine mee te betalen. O ja, er zijn ook nog wat kunstwerken verdwenen.
Hoe het is uitgekomen vermeldt de historie niet, maar wel dat de officier van Justitie 240 uur werkstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 4 maanden, met een proeftijd van 2 jaar eiste. Wat? Een werkstraf van 240 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf. Om te voorkomen dat hij opnieuw de fout in zou gaan. Het geld heeft hij vergokt. Volgens de naasten van de vrouw – hee, er waren wel naasten? – is het slachtoffer verward. Zij deed en doet geen aangifte, omdat ze de hulp van de man zeer waardeerde, en God zal hem wel straffen.
De kop boven het artikel wekt, onterecht, de indruk dat het hier om ontspoorde mantelzorg gaat. Dat begrip wordt gebruikt als mantelzorgers onbedoeld over de grenzen van degene die ze verzorgen heen gaan. Het staat er allemaal niet met zoveel woorden, maar het lijkt er toch meer op dat het hier gaat om een doelbewuste actie van een man, die willens en wetens een slachtoffer zocht om zijn verslaving te financieren. En is de term “mantelzorger” in de kop van het artikel daarom volkomen misplaatst.
Wat mij nog het meeste raakt in dit verhaal is dat de man vanaf 2015 zijn gang kon gaan, zonder dat iemand alarm sloeg. Dat de vrouw misschien best wist dat de man meer pinde dan afgesproken, maar dat ze zijn hulp en vriendschap zo op prijs stelde dat ze er over zweeg. Dat de naasten blijkbaar minder hulp, aanspraak, ondersteuning boden dan een wildvreemde passant.
In de Belgische gemeente Sint Truiden is een wethouder van eenzaamheid aangesteld: één op de vier Vlamingen zou zich wel eens erg eenzaam voelen. De omvang van het probleem wordt steeds vaker door de thuiszorg gesignaleerd. In Groot-Brittannië wordt de minister van Sport en burgerlijke samenleving in de media de Minister van Eenzaamheid genoemd. Het probleem is levensgroot. Eenzaamheid plus kwetsbaarheid bij ouderen geeft misbruik een veel te grote kans.
Bij mantelzorg is er eerst een relatie, dan zorg en dan kunnen er, bijvoorbeeld door overbelasting, onbedoeld en onbewust, grenzen overschreden worden. Het is oneerlijk om doelbewust misbruik te etaleren als ontspoorde mantelzorg.